ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΚΑΡΣΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ.

Το νερό έχει έντονη διαλυτική δράση, ειδικά όταν αυτό εμπλουτίζεται με διάφορα συστατικά όπως το Διοξείδιο του Άνθρακα (CO2) κυρίως, το οποίο προσλαμβάνει από την ατμόσφαιρα και το έδαφος.
Τότε το νερό μετατρέπεται σε σπουδαίο διαλυτικό μέσο και συντελεί στη χημική αποσάθρωση συγκεκριμένων πετρωμάτων, τους ασβεστόλιθους.
Αυτή η διάλυση των ανθρακικών πετρωμάτων, κυρίως ασβεστόλιθων και μαρμάρων λέγεται καρστική διάβρωση, και οι δομές που δημιουργούνται καρστικές μορφές.

Η χημική αντίδραση που λαμβάνει χώρα είναι:  CO2 + H2O <---> H2CO3


Οι καρστικές μορφές χωρίζονται σε δυο κατηγορίες:

1. Επιφανειακές καρστικές μορφές.
2. Υπόγειες καρστικές μορφές.

1. ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΈΣ  ΚΑΡΣΤΙΚΕΣ  ΜΟΡΦΈΣ

• Γλυφές

Η πιο συνηθισμένη από τις επιφανειακές καρστικές μορφές είναι οι γλυφές. Αποτελούν διαφόρου βάθους αυλακώσεις της επιφάνειας του ασβεστολίθου που δημιουργήθηκαν από τη διαλυτική δράση του νερού. Το βάθος τους κυμαίνεται από μερικά χιλιοστά έως μερικές δεκάδες εκατοστά. Διακρίνονται ανάλογα με το μέγεθος τους σε δακτυλογλυφές και αμαξοτροχιές.

δακτυλογλυφές σε ασβεστόλιθο

• Καρστικά φρέατα ή χύτρες

Πρόκειται για μικρές ή μεγάλες κοιλότητες διαφόρου σχήματος, που δίνουν τη μορφή φρεάτων μέσα στα οποία συγκεντρώνονται τα αδιάλυτα υλικά της καρστικής διάβρωσης. Το εύρος τους ποικίλει και πολλές φορές υπερβαίνει τα 100 μέτρα. Το βάθος τους μπορεί να φτάσει μέχρι τα βαθύτερα τμήματα της ασβεστολιθικής μάζας.
Στις Άλπεις μετρήθηκε το βάθος ενός τέτοιου βαράθρου όπως λέγεται στην Ελλάδα στα 310 μέτρα.

καρστικό φρέαρ

• Δολίνες

Οι δολίνες είναι μεγαλύτερες μονάδες επιφανειακής καρστικής διάβρωσης από τα φρέατα. Οι διαστάσεις κυμαίνονται από 20 έως εκατοντάδες μέτρα για το πλάτος και από 2 έως 100 μέτρα για το βάθος. Ο πυθμένας τους είναι σχετικά επίπεδος.

δολίνη κατακρήμνισης

• Ουβάλες

Αν η διάλυση στους ασβεστόλιθους προχωρήσει σε σημείο που γειτονικές δολίνες συνενωθούν, τότε σχηματίζονται μεγάλα βυθίσματα ή κλειστές λεκάνες χωρίς κανονικό περίγραμμα που λέγονται ουβάλες. Γενικά είναι δυνατό να χαρακτηριστούν ως δολίνες σε προχωρημένο στάδιο.

μικρή ουβάλα σε ασβεστόλιθο

• Πόλγες

Είναι ευδιάκριτες κλειστές λεκάνες ελλειπτικού κυρίως σχήματος με μεγάλη επιφάνεια που κυμαίνεται από λίγα έως εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα. Περιβάλλονται παντού από όρη και βρίσκονται σε διάφορα υψόμετρα.  Οι πόλγες που βρίσκονται σε χαμηλά υψόμετρα κατακλύθζονται συνήθως απο νερά και μετατρέπονται σε λίμνες ή έλη. Στην Ελλάδα λόγω ευνοικών συνθηκών, υπάρχει σημαντικός αριθμός πολγών με μεγαλύτερη εκείνη της Κοπαίδας. 

χαρακτηριστική πόλγη του Οροπεδίου Λασιθίου στα Όρη Δίκτης στην Κρήτη.

      2.  ΥΠΟΓΕΙΕΣ  ΚΑΡΣΤΙΚΕΣ  ΜΟΡΦΈΣ

•  Καταβόθρες

 Καταβόθρες ονομάζονται καρστικοί αγωγοί ή έγκοιλα που ανεβαίνουν μέχρι την επιφάνεια του εδάφους κατακόρυφα ή με μεγάλη κλίση. Προχωρούν στο εσωτερικό των ασβεστολίθων και σχηματίζουν ένα σύστημα αγωγών με πολύπλοκο προσανατολισμό. 

Τα εισερχόμενα στις καταβόθρες νερά εξαφανίζονται προς τα βαθύτερα σημεία προς άγνωστες πολλές φορές κατευτθύνσεις. Παράδειγμα αποτελεί το μοναδικό στον κόσμο φαινόμενο του θαλασσινού νερού στις καταβόθρες του Αργοστολίου Κεφαλλονιάς. Το νερό εισέρχεται συνεχώς στον ασωεστολιθικό όγκο, μετατρέπεται σε υφάλμυρο απο την ανάμιξή του με το γλυκό που κατεισδύει από την επιφάνεια και αναβλύζει στις πηγές του Καραβόμυλου στο δυτικό τμήμα του νησιού.

καταβόθρα στην Αμερική

• Σπήλαια

 Όντας μία μεγάλη κατηγορία της φυσικής γεωγραφίας,  σε επόμενη ανάρτηση θα γίνει λεπτομερής αναφορά σε αυτά τα μοναδικά υπόγεια έγκοιλα.