ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ-ΧΡΗΣΕΙΣ-ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΛΛΑΔΑΣ

 Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει απο τον τύπο για τη γεωθερμική ενέργεια της Ελλάδας,
της Μήλου για παράδειγμα, και πως μπορει να αντικαταστήσει εν μέρη το λιγνίτη;

Τι είναι όμως η γεωθερμική ενέργεια, πως προέρχεται, ποιες οι χρήσεις της και που βρίσκεται στην Ελλάδα;

ένας αποδεκτός ορισμός της είναι:  Η θερμική ενέργεια που προέρχεται από το εσωτερικό της Γης είτε μέσω ηφαιστειακών εκροών είτε μέσω ρηγμάτων του υπεδάφους και εμπεριέχεται σε φυσικούς ατμούς, σε επιφανειακά ή υπόγεια νερά και σε θερμά ξηρά πετρώματα.

 Η προέλευση της θερμότητας της γης δεν είναι με ακρίβεια γνωστή. Επικρατέστερη θεωρείται αυτή που αναφέρεται στη διάσπαση των ραδιενεργών ισοτόπων του ουρανίου, του θορίου, του καλίου και άλλων στοιχείων. Η μάζα της γης είναι πολύ μεγάλη σε σχέση με την επιφάνειά της και καλύπτεται από υλικά χαμηλής θερμικής αγωγιμότητας, με αποτέλεσμα η θερμότητά της να συγκρατείται στο εσωτερικό της. 
  
Ο ρυθμός θερμικών απωλειών από την επιφάνεια του πλανήτη μας είναι πολύ μικρός, περίπου 8x10-2 W/m . Η θερμοκρασία της γης αυξάνεται με το βάθος, η μέση γεωθερμική βαθμίδα στις ηπείρους για μάζες που βρίσκονται σχετικά κοντά στην επιφάνεια είναι 300 C/km, δηλαδή για κάθε χιλιόμετρο βάθους η θερμοκρασία αυξάνεται κατά 300 C. Σε πολύ μεγάλα βάθη, η θερμοκρασία δεν είναι με ακρίβεια γνωστή.

Η συγκεντρωμένη στο εσωτερικό της γης θερμότητα μεταφέρεται κοντά στην επιφάνειά της μέσω γεωλογικών φαινομένων, δημιουργώντας έτσι υπέρθερμες περιοχές με γεωθερμική βαθμίδα μεγαλύτερη από 700 C/km. Το σημαντικότερο από αυτά τα γεωλογικά φαινόμενα είναι αυτό των λιθοσφαιρικών πλακών.

Τόσο οι "τάφροι" όσο και οι "ράχες" συνδέονται με ηφαιστειακή δράση και κατά συνέπεια με υπέρθερμες περιοχές. Γι' αυτό και τα σημαντικότερα γεωθερμικά πεδία εντοπίζονται σε συγκεκριμένες περιοχές, δηλαδή στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών , τις λεγόμενες "ζώνες σεισμικών εστιών".

 

 Το γεωθερμικό ρευστό έχει μετεωρική προέλευση, δηλαδή προέρχεται από τις κατακρημνίσεις. Το νερό από τις βροχές και τα χιόνια εισχωρεί στο έδαφος και σιγά-σιγά προχωρεί στο εσωτερικό της γης φτάνοντας σε βάθη μέχρι και 5 km. Στην πορεία του θερμαίνεται λόγω της υψηλής θερμικής ροής και στη συνέχεια βρίσκει διόδους μέσα από ρήγματα και ρωγμές και επιστρέφει στην επιφάνεια. Από αναλύσεις βασισμένες σε ραδιοισότοπα βρέθηκε ότι ο κύκλος του νερού σε ένα γεωθερμικό σύστημα διαρκεί περίπου 500 χρόνια. Η περιοχή τροφοδοσίας του συστήματος μπορεί να βρίσκεται πολύ κοντά στο πεδίο ή σε μεγάλη από αυτό απόσταση μέχρι και 200 km, οπότε και η διαδρομή του ρευστού ποικίλλει ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες.

 Όσον αφορά το κόστος της παραγόμενης θερμότητας, η γεωθερμική ενέργεια ανταγωνίζεται ικανοποιητικά το πετρέλαιο και τον άνθρακα. Η εκμετάλλευση της χαρακτηρίζεται από υψηλό κόστος κεφαλαίου για την αρχική έρευνα και την ανάπτυξη των πεδίων, ενώ από την άλλη το κόστος λειτουργίας και συντήρησης είναι περιορισμένο. Επίσης ο τεχνολογικός εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την αξιοποίησή της είναι τις περισσότερες φορές δοκιμασμένος σε άλλες τεχνολογικές εφαρμογές.

χρήσεις της γεωθερμικής ενέργειας.

•Η γεωθερμική ενέργεια δεν αφήνει χημικά ή άλλα κατάλοιπα και για αυτό είναι φιλική προς το περιβάλλον.

•Παρ' όλα αυτά έχει μερικές σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις:

•Η άντληση του νερού στα γεωθερμικά εργοστάσια μπορεί να έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον όπως:

•-          να στερέψουν θερμές πηγές που υπάρχουν στην περιοχή

•-          να διαφοροποιηθούν ή και να σταματήσουν θερμοπίδακες

•-         Το νερό που χρησιμοποιείται στη γεωθερμία περιέχει διαλυμένες αέριες και στερεές ουσίες που αποβάλλονται στην ατμόσφαιρα.

•Το υδρόθειο H2S λόγω τοξικότητας και μυρωδιάς αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα.'Αλλες διαλυμένες ουσίες όπως το διοξείδιο το άνθρακα C2O και το μεθάνιο CH4  αποτελούν επίσης πρόβλημα γιατί συντελούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.'Αλλα αέρια για τα οποία χρειάζεται να παρθούν μέτρα είναι η αμμωνία, το ραδόνιο (ραδιενεργό) και το Βόριο.

Τα αέρια που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα σε υψηλή θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσουν μεταβολές στο κλίμα σε τοπικό επίπεδο όπως ομίχλη. Επίσης το χλιαρό νερό που αποβάλλεται σε ποτάμια ή λίμνες ανεβάζει τη θερμοκρασία και προκαλεί τροποποιήσεις στο οικοσύστημα.

  Η ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 

 

 Λόγω κατάλληλων γεωλογικών συνθηκών, ο Ελλαδικός χώρος διαθέτει σημαντικές γεωθερμικές πηγές και των τριών κατηγοριών (υψηλής, μέσης και χαμηλής ενθαλπίας) σε οικονομικά βάθη (100-1500 μ). Σε μερικές περιπτώσεις τα βάθη των γεωθερμικών ταμιευτήρων είναι πολύ μικρά, κάνοντας ιδιαίτερα ελκυστική, από οικονομική άποψη, τη γεωθερμική εκμετάλλευση.

 
  Στην Μήλο και Νίσυρο έχουν ανακαλυφθεί σπουδαία γεωθερμικά πεδία και έχουν γίνει γεωτρήσεις παραγωγής (5 και 2 αντίστοιχα). Στην Μήλο μετρήθηκαν θερμοκρασίες μέχρι 325 °C σε βάθος 1000 m. και στην Νίσυρο 350° C σε βάθος 1500 m. Οι γεωτρήσεις αυτές θα μπορούσαν να στηρίξουν μονάδες ηλεκτροπαραγωγής 20 και 5 ΜW, ενώ το πιθανό συνολικό δυναμικό υπολογίζεται να είναι την τάξης των 200 και 50 MW αντίστοιχα.

Στην Βόρεια Ελλάδα η γεωθερμία προσφέρεται για θέρμανση, θερμοκήπια, ιχθυοκαλλιέργειες κ.λ.π. Στην λεκάνη του Στρυμόνα έχουν εντοπισθεί τα πολύ σημαντικά πεδία Θερμών-Νιγρίτας, Λιθότροπου-Ηράκλειας, Θερμοπηγής-Σιδηρόκαστρου και Αγγίστρου. Πολλές γεωτρήσεις παράγουν νερά μέχρι 75 °C, συνήθως αρτεσιανά και πολύ καλής ποιότητας και παροχής. Μεγάλα και μικρότερα γεωθερμικά θερμοκήπια λειτουργούν στην Νιγρίτα και το Σιδηρόκαστρο.

 Στην πεδινή περιοχή του Δέλτα Νέστου έχουν εντοπισθεί δύο πολύ σημαντικά γεωθερμικά πεδία, στο Ερατεινό Χρυσούπολης και στο Ν. Εράσμιο Μαγγάνων Ξάνθης. Νερά άριστης ποιότητας μέχρι 70 °C και σε πολύ οικονομικά βάθη παράγονται από γεωτρήσεις στις εύφορες αυτές πεδινές περιοχές. Στην Ν. Κεσσάνη και στο Πόρτο Λάγος Ξάνθης, σε μεγάλης έκτασης γεωθερμικά πεδία, παράγονται νερά θερμοκρασίας μέχρι 82 °C.

Στην λεκάνη των λιμνών Βόλβης και Λαγκαδά έχουν εντοπισθεί τρία πολύ ρηχά πεδία με θερμοκρασίες μέχρι 56 °C. Στην Σαμοθράκη υπάρχουν ενθαρρυντικά στοιχεία καθώς γεωτρήσεις βάθους μέχρι 100 μ. συνάντησαν νερά της τάξης των 100° C.